Doelgroepen

Wat bedoelen wij met leerproblemen

Leerproblemen zijn problemen met het verwerven van de schoolse vaardigheden: lezen, spellen, rekenen.
Soms wil het leren niet lukken en presteren kinderen onder de verwachtingen. Meestal wordt eerst extra schoolse hulp ingeschakeld b.v. door een taakleerkracht of via zorgverbreding. Ook de ouders hebben reeds veel inspanningen gedaan om hun kind te helpen.

Soms blijkt, na geruime tijd (b.v. 6 maanden), dat er onvoldoende vorderingen worden gemaakt ondanks die extra begeleiding. Dan wordt het leerprobleem als ernstig beschouwd en is verder onderzoek aangewezen. Het gaat nu immers om een hardnekkig probleem. Er is sprake van een leerstoornis, ook wel dyslexie (lezen), dysorthografie (spellen) of dyscalculie (rekenen) genoemd. Aangezien problemen met lezen en spellen in de praktijk vaak samen voorkomen, wordt de term dyslexie ook voor beide gebruikt. De kern is een automatiseringsprobleem: wat bij anderen vanzelf gaat, blijft bij het kind met een leerprobleem extra aandacht en controle vragen.

We spreken van “complexe leerproblemen” wanneer zij samengaan met andere problemen (b.v. op het vlak van motoriek, gedrag, taal…) of deel uitmaken van een bredere problematiek (b.v. autismespectrumstoornis (ASS), aandachtsstoornis met overbeweeglijkheid (ADHD)) en duidelijke beperkingen met zich meebrengen in het dagelijks leven.

Afhankelijk van het kind, zijn leeftijd en mogelijkheden kan het probleem zich op verschillende manieren uiten, b.v. :

lezen:

• moeite met het omzetten van de letters naar klanken
• letters verwarren die op gebied van klank (b.v. f/v) of vorm (b.v. b/d) gelijkend zijn
• lang traag en spellend lezen
• radend en onnauwkeurig lezen
• onvoldoende begrijpen wat men leest

spelling:

• letters verwarren (b.v. eu/ui), verplaatsen, weglaten of toevoegen van letters (b.v. ‘straat’ wordt ‘staart’ of ‘staat’)
• eenzelfde woord op verschillende manieren schrijven
• spellingsregels niet kennen of niet weten wanneer welke regel moet toegepast worden
• fonetisch schrijven (schrijven zoals je het hoort)
• moeilijk woordbeelden onthouden
• voortdurend extra controleren bij het spellen

rekenen:

• op de vingers blijven tellen of steeds materiaal gebruiken
• cijfers en getallen verwarren (b.v. 6/9, 46/64)
• moeite met het juist toepassen van rekensymbolen zoals +, – , × , : , < , >
• problemen met automatisatie (b.v. van getalsplitsingen, maal- en deeltafels)
• moeite om opeenvolgende stapjes bij hoofdrekenen vast te houden.

Wat bedoelen we met complexe leerproblemen?

We spreken van complexe leerproblemen als ze deel uitmaken van een bredere problematiek of samengaan met ernstige problemen op andere gebieden.

Zo kan een leerprobleem deel uitmaken van ADHD of ASS.

• AD(H)D is de afkorting van Attention Deficit (and Hyperactivity) Disorder; deze stoornis wordt ook wel ‘impulsiviteit’, ‘concentratietekort’ of ‘overbeweeglijkheid’ genoemd. Het zijn kinderen die zich in gewone situaties moeilijk en slechts voor korte duur kunnen concentreren. Dit gaat vaak samen met impulsief gedrag en overbeweeglijkheid.
• ASS is de afkorting van AutismeSpectrumStoornis; kinderen met ASS verwerken zowel verbale (taal) als niet-verbale (gebaren, gelaatsuitdrukkingen) informatie op een heel eigen manier. Ze begrijpen vaak niet wat een ander bedoelt of wat een ander overkomt en kunnen zich hierin moeilijk inleven. Daardoor verloopt de communicatie, de sociale omgang en het opbouwen van relaties met anderen zeer moeizaam.

Bij deze kinderen zijn de problemen met het leren lezen, spellen of rekenen duidelijk ondergeschikt aan de bredere problematiek.

Leerproblemen kunnen o.a. ook samengaan met

• emotionele en gedragsstoornissen; deze kinderen hebben moeite om relaties op te bouwen, vertonen sociale angst of zijn agressief.
• motorische stoornissen (b.v. DCD (Developmental Coordination Disorder)); bij deze kinderen verloopt het soepel en aangepast bewegen gestoord of ze zijn erg onhandig.

Wanneer zoek je best hulp?

Als je twijfels hebt omtrent het ontwikkelingsverloop van je kind dan kan je best advies inwinnen bij de huisarts, de leerkracht, het CLB, een centrum voor ambulante revalidatie (CAR).

In ons centrum kan je terecht voor diagnostiek en behandeling. Wij werken met een vast gespecialiseerd team.
Op tijd advies inwinnen is belangrijk. Door tijdig in te grijpen kunnen deze problemen beperkt of vermeden worden.

Niet aangeboren hersenletsel (NAH)

Een NAH is een beschadiging van het hersenweefsel die na de geboorte is ontstaan.

Oorzaken

De meest voorkomende oorzaken van een NAH zijn

• Trauma: een val, een (verkeers)ongeval, geweld,…
• Beroerte of CVA: een herseninfarct of een hersenbloeding
• Langdurig zuurstoftekort: door een hartinfarct of bijna-verdrinking
• Tumoren
• Infecties

Gevolgen

De gevolgen van een NAH kunnen zeer uiteenlopend zijn en zijn afhankelijk van de aard en de plaats van het hersenletsel.

Sommige gevolgen zijn duidelijk zichtbaar, zoals:

• In een rolstoel beland zijn, moeilijkheden hebben bij het stappen, moeite om de armen te bewegen, minder goed kunnen grijpen of fijne motorische handelingen uit te voeren
• Minder goed kunnen zien, voelen, smaken
• Moeilijk praten of slikken

Andere gevolgen zijn minder zichtbaar, zoals:

• Het gevoel hebben dat alles te snel gaat, dat je trager denkt
• Aandacht en concentratie niet kunnen volhouden
• Moeilijk kunnen plannen en organiseren
• Minder goed kunnen onthouden
• Sneller gefrustreerd raken en minder geduld hebben
• Somber voelen
• Niet gepast kunnen reageren in sommige situaties

De gevolgen van een hersenletsel zijn voor ieder persoon anders. Wat wel bijna iedereen ervaart is een leven vóór en ná het hersenletsel. Dit wijst erop dat het oplopen van een NAH een zeer ingrijpende gebeurtenis is, voor zowel de persoon zelf als zijn naaste omgeving.

Waarom is revalideren belangrijk?

Onderzoek toont aan dat de hersenen zich gedurende het hele leven kunnen aanpassen. We noemen dit de plasticiteit van de hersenen. Deze plasticiteit wordt geactiveerd en versterkt door oefeningen die binnen de revalidatie gedaan worden.

Hiernaast wordt er tijdens de revalidatie gezocht naar manieren om de blijvende gevolgen van het hersenletsel te compenseren. Er kunnen strategieën aangeleerd worden, maar ook naar hulpmiddelen kunnen ingeschakeld worden.

Revalidatie biedt mensen dus de maximale kansen om de levenskwaliteit te verhogen.

Centrum Ambulante Revalidatie Oostakker

Welke stappen worden doorlopen?

1. Aanmelding: het ziekenhuis kan de persoon met NAH doorverwijzen naar ons centrum. Ook de cliënt zelf of een familielid kan rechtstreeks contact opnemen met de maatschappelijk werkster.
2. Intake: in een kennismakingsgesprek wordt er geluisterd naar het verhaal van de cliënt en naar de veranderingen ten gevolge van het NAH. Er wordt nagegaan wat de verwachtingen zijn en wat de persoon wil bereiken.
3. Onderzoeksperiode: het multidisciplinair team neemt een aantal testen af om de persoon beter te leren kennen. Op basis van de hulpvragen gaan de therapeuten met de cliënt praten en zoeken op welke gebieden hij/zij problemen ervaart. Hiernaast is er aandacht voor de vaardigheden die goed bewaard gebleven zijn en kunnen deze later ingezet worden als hulpbronnen.
4. Adviesgesprek: de cliënt wordt uitgenodigd om de onderzoeksresultaten te bespreken. Er wordt een therapieplanning voorgesteld (welke doelen worden nagestreefd, de frequentie van therapie,…). De doelstellingen worden per revalidant bepaald en zijn bij iedereen uniek.
5. Start revalidatie: indien de cliënt akkoord gaat met de therapieplanning kan de revalidatie van start gaan.
6. Evaluatie: gedurende het gehele therapieproces wordt de evolutie opgevolgd. De cliënt en zijn naasten worden betrokken in het bijstellen van de doelen. Afhankelijk van de evolutie en eventueel gewijzigde doelen kan het therapieplan aangepast worden.

Revalidatietechnieken

• Functietraining: de verminderde functies worden getraind om vroegere vaardigheden te versterken of te herwinnen. De mate van herstel kan uiteraard door niemand voorspeld worden, maar er wordt wel gestreefd naar een maximale recuperatie. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren aan de hand van pen- en papieroefeningen, maar ook computer en tablet worden ingeschakeld tijdens functietraining.
• Vaardigheidstraining: wanneer er geen verder herstel van een functie verwacht wordt, is het soms nodig om taken op een andere manier te leren uitvoeren. Er worden aan de persoon en de omgeving strategieën aangeleerd om de zelfstandigheid te vergroten. Het leren gebruiken van hulpmiddelen speelt een belangrijke rol.
  Ook dan blijft er nog een belangrijke vooruitgang mogelijk op verschillende gebieden, zoals zelfredzaamheid, mobiliteit, communicatie,…
• Verwerking: revalidatie is ruimer dan enkel terugkeren naar de situatie van voorheen. Vaak blijven er nog restproblemen bestaan, ondanks dat de persoon revalidatie volgt. Het gehele team probeert om samen met de persoon het hersenletsel een plaats te geven in het leven. Er kunnen nieuwe doelen gezocht worden en toekomstgerichte acties gepland worden. We streven samen naar een zo hoog mogelijke levenskwaliteit.

Praktisch

• Er dient een verwijsbrief opgesteld te worden door een geneesheer-specialist. Het NAH mag niet langer dan 3 jaar geleden opgetreden zijn.
• Ambulant: de sessies in het CAR duren maximaal 2 uur per dag.
• Prijs: de kosten voor revalidatie worden rechtstreeks met de mutualiteit verrekend. De revalidant betaalt per revalidatiedag 1,95 euro remgeld.
• Vervoer: de revalidant staat zelf in voor het vervoer van en naar het CAR. De cliënt kan wel rekenen op hulp bij het zoeken van gepast vervoer (bijvoorbeeld inschakelen vrijwilligersvervoer).